Istorija

Država Crna Gora duguje 67,5 miliona evra što je protiv vrijednost za 6. istorijskih palata, 25. gradjevina u centru starog grada Ulcinja, zgradu “Kuća Zubera” na Cetinju, preko 70.000m² terena i parkova u Kotoru, Budvi, Petrovcu, Cetinju i Ulcinju 22 preostala broda pomorske kompanije Zetska Plovidba i dva velika nacionalizovana preduzeća (pomorsku kompaniju Zetska Plovidba i Srpsko Albansku Banku).

Nosioci potraživanja su djeca Anastasije Gregović i Lala Zubera. Cjelokupno vlasništvo ovo dvoje ljudi na teritoriji Crne Gore komunistički režim je oteo i nacionalizovao u periodu između 1946-1948.

Godine 1966. porodica Zuber prvi put je formalno podnijela zahtjev za povraćaj nacionalizovanih dobara i to posebno onih koja su bila u vlasništvu porodice

Anastasija Gregović

Anastasija Gregović Zuber

a ne onih koja su bila upisana i odnosila se na preduzeća Lala Zubera. Tadašnja jugoslovenska vlast odgovorila je da se u svakom slučaju mora sačekati donošenje zakona o denacionalizaciji. Crna Gora je donjela zakon o povraćaj samo u 2004.god., izmjenjen u 2007.god.

Ko je bio Lale Novakovic Zuber? Rođen na Cetinju (Crna Gora) u 1888. god., Jugoslovenski drzavljanin jevrejskog porijekla, sjutradan po završetku prvog svjetskog rata Lale N. Zuber se vratio u svoju rodnu Crnu Goru i tu otpočeo sa ulaganjima značajnih suma kapitala stečenog pomorskim, trgovinskim, rudarskim i drugim svojim poduhvatima u Sjevernoj Americi i Turskoj.

Lale Zuber je u Crnoj Gori pokrenuo i aktivirao značajne poslove, pa je time stvorio blagostanje velikog broja zaposlenih u njegovim preduzećima. Bilo ih je na moru i na kopnu preko 1000 a sa porodicama i drugim mnogo više, te isto tako i u onim povezanim ili novo stvorenim preduzećima na lokalnom i širem području, koja su poslovala sa preduzećima Lala Zubera.

Pored pomorskog preduzeća Zetska Plovidba, koja je upošljavalo nešto manje od hiljadu osoba, Lale Zuber je 1922. g. osnovao Srpsko Albansku Banku, koja je podržavala ekonomske i finanske aktinovsti i takodje imala brojne zaposlene.

Takodje moramo dodati zaposlene u manjim firmama, hotelima, predstavništima, agencijama, radionicama i drugim objektima, u ličnom ili večinskom posjedu Lala Zubera i Anastasije Gregović.

Otkupljiavanjem i aktiviranjem Električne Centrale na Cetinju, Lale Zuber je u velikoj mjeri poboljšao elektrifikaciju i isporuku struje za rastuće potrebe stanovništa i industrije u prijestonici, kao i njenom limitrofnom podrućju toga vremena.

Lična ulaganja Lala Zubera ostala su Crnogorskoj državi nakon komunistićke nacionalizacijie.

Lale Zuber bio je i član parlamenta Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Beogradu.


Godina 2004 Crna Gora donosi zakon o povraćaj, izmjenjen 2007. godine

Zahtjev porodice Zuber Gregović odmah je podnijet u predviđenom roku za sva dobra koja se nalaze na teritoriji grada Kotora, Budve, Cetinja i Ulcinja.

Pre konfiskovanja ova dobra su se vodila na kompanije Lala N. Zubera, Zetska Plovidba – pomorsko preduzeće Zetska Plovidba (akcionarski udeo 71,64%) i Srpsko-Albanska banka (akcionarski udeo 98,56%) i na Anastasiju Gregović.

Pomorsko preduzeće Zetska Plovidba, jedino crnogorsko pomorsko preduzeće između dva rata, imalo je flotu od 37 brodova za prevoz ljudi i robe, brodova koji su održavali veze između luka Crne Gore, Jadrana, Mediterana.

Naslijednike Lala Zubera i Anastasije Gregović u procesu povraćaja imovine zastupaju advokat Marika Novaković iz Podgorice – Crna Gora.

Radi daljih informacija vidi: a) Istorijski leksikon Crne Gore tom1, str. 17,18; b) knjigu “Od Bokeljske do Zetske Plovidbe” Vasilije Vasko Janković – iz istorije brodarstva knjiga 2009.